Bòn bon là một loại dâu đất thuộc họ Xoan tên tiếng anh là Meliaceae, trái kết chùm ở thân và ở cành. Trông vẻ bề ngoài trái bòn bon nhìn hơi giống trái dâu nhưng bòn bon lại có giá trị kinh tế cao hơn vì ngoài vị ngọt chua thì chúng còn có mùi thơm. Loại cây ăn trái này chúng chỉ trồng nhiều được ở miền Nam. Nhiệt độ thích hợp để trồng bòn bon trung bình một năm khoảng 27 độ C và chênh lệch ít giữa các tháng với nhau, giống như điều kiện ở miền Nam. Đây là loại cây rất ưa mát, không có gió mạnh, không có ánh sáng chói chang, đặc biệt là khi ra hoa, kết quả.
Mục Lục
Điều kiện trồng cây bòn bon
Bòn bon là một loại cây ăn quả thuộc họ dâu đất, kết chùm ở thân và ở cành, trồng lâu năm đem lại giá trị kinh tế khá bền vững. Cây Bòn bon được coi là một trong những loại cây ăn quả phát dục chậm nhất trồng từ hạt 10-15 năm mới ra hoa kết quả. Tuy không yêu cầu cao lắm về đất, nhưng tốt nhất là đất sâu, thoát nước, nhiều mùn có thể là đất pha cát, li mông (bùn), li mông pha cát mịn, hoặc cát pha li mông. Quan trọng nhất là phải thoát nước và nước ngầm không được quá gần mặt đất.
Vùng trồng bòn bon phải có nhiệt độ trung bình 27 độ C. Và chênh lệch ít giữa các tháng, lượng mưa phải trên 100mm. Bòn bon không chịu được nước úng, bòn bon ưa những nơi mát mẻ. Như ở ven rừng, không có ánh nắng chói chang, không nhiều gió; đặc biệt là khi ra hoa kết quả. Cách trồng cây bòn bon Bòn bon có thể trồng bằng hạt từ 10 -15 năm thì ra hoa kết quả. Để rút ngắn thời gian, có thể nhân giống bằng phương pháp vô tính: ghép mắt hoặc ghép cành lên gốc ghép ươm từ hạt. Nhân giống bằng phương pháp chiết cành thời gian ra rễ lâu (2 tháng) phải để cành chiết trên cây 5-6 tháng mới cắt.
Khoảng cách trồng cây
Khi trồng cây, cần chuẩn bị hố đào 60 x 60 x 60 cm; dưới bỏ 5 kg phân hữu cơ hoai, phân gà, vịt là tốt nhất, chăm tưới đặt biệt khi trời hạn. Khoảng cách cây và hàng trồng Bòn bon thích hợp nhất là 6 m x 6 m. Ở vùng đất phì nhiêu có thể trồng khoảng cách 7 m x 7 m hoặc 8 m x 8 m. Nếu trồng xen với cây ăn quả khác như sầu riêng, chôm chôm. Thì nên để khoảng cách 10m theo khoảng cách trồng sầu riêng, chôm chôm.
Bòn bon là loại cây ăn quả cần có bóng râm mát. Do đó người trồng cần có kế hoạch chuẩn bị bóng râm mát trước khi trồng chúng. Cây cho bóng mát phù hợp nhất là cây chuối. Trồng chuối thời gian đầu cần theo dõi đừng để chuối đẻ cây con nhiều, rậm rạp. Để mỗi góc từ 2-3 cây là vừa (có thể dùng thân chuối hoặc lá chuối phủ gốc giữ ẩm vào mùa nắng).
Cách trồng cây bòn bon
Tháo bỏ bầu cây, đặt cây con vào đúng vị trí sao cho mặt bầu cây cao hơn mặt bờ 4-5cm; lấp và ém đất xung quanh gốc. Sau đó, phủ lên mặt bầu một lớp đất mỏng 1-2 cm. Cắm cọc giữ cho cây không bị gió làm lung lay. Dùng cỏ khô phủ gốc cây mới trồng và tưới nước. Phân bố cây đực đều trong khu vườn theo tỷ lệ 5% (cây thụ phấn nhờ gió và côn trùng). Nếu ghép thêm được nhánh đực trên cây cái càng tốt. Sau khi trồng một tháng nhớ tháo bỏ dây băng nơi mối ghép. Nước ngập lên xuống không làm chết cây dâu. Nếu vườn có bờ sẽ dễ dàng điều chỉnh lượng nước trong mương ao tốt hơn.
>> Xem thêm các bài viết liên quan tại Phương pháp trồng cây.
Chăm sóc cây
Làm cỏ quanh gốc cách 1m 2 lần 1 năm khi cây còn nhỏ, ủ gốc bằng rơm, cỏ khô. Không nên dùng thuốc trừ cỏ phun dưới tán cây.Trong năm đầu, hớt ngọn cây vài ba lần cho cành khung khỏe lên. Sau đó chỉ cắt cành chiếc và cành bị sâu bệnh.
5 năm đầu khi cây chưa ra quả, bón mỗi cây 400-1500 gr phân NPK 3 lần trong năm. Mỗi năm tăng thêm 200 gr, Khi cây bắt đầu cho ra quả thì tăng phân từ 1500 gr lên 4000 gr (khoảng năm thứ 10). Và tiếp tục tăng thêm 500 gr sau đó ổn định ở mức 4kg/năm bón làm 2 lần. Một lần trước khi ra hoa lần sau khi kết quả. Bòn bon thu hoạch quả vào tháng 7 – 8 sau khi ra hoa khoảng 3 tháng. Không thu hoạch Bòn bon sau khi mưa. Thu từng chùm không bứt từng quả. Quả Bòn bon rất dễ bị xây xát làm quả thâm đen.
Sâu bệnh
Trên cây bòn bon hay gặp loài sâu đục vỏ cây. Chúng không đục vào bên trong, chỉ nằm dưới lớp vỏ. Làm cây kém phát triển, ra hoa, đậu trái ít. Đây là loài gây hại trầm trọng nhất trên cây bòn bon. Thành trùng là loài bướm nhỏ, màu xanh lục đậm. Đẻ trứng vào ban đêm nơi nào có chổ vỏ cứng nứt ra. Sâu non có màu nâu hồng, cơ thể dài khoảng 10mm khi đẩy sức. Sâu non khi nở ra chúng ăn luồn dưới lớp vỏ cứng làm cho nhiều nơi bị bong ra. Để lộ lớp vỏ non bên trong, tạo điều kiện cho bướm thích hợp đẻ trứng.
Sâu thường bắt đầu tấn công khi cây đến tuổi cho trái. Có lớp vỏ dày bên ngoài thân đủ che chở cho chúng sống bên dưới. Nếu mật độ cao, sâu làm cây kém phát triển, chậm ra đọt non. Vào giai đoạn ra hoa, bị sâu này tấn công sẽ làm hoa đậu ít, trái nhỏ. Ngoài ra, sâu ăn còn tạo vết thương lớp vỏ non bên trong tạo điều kiện cho các nấm bệnh, vi khuẩn xâm nhiễm vào gây hại cho cây.
