Cây chuối là một loại cây quen thuộc với người Việt Nam. Nó chủ yếu được trồng để lấy quả nhiều hơn là lấy thân và lá. Chuối là một loại đối tượng thực vật, so với những điều mà nó mang lại thì người ta vẫn chưa quan tâm đúng mức. Người dân chủ yếu trồng và chăm sóc theo kinh nghiệm, phương thức canh tác truyền thống, ít để ý đến sâu bệnh hại chuối nên cây chuối ngày càng bị sâu bệnh tấn công làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Sau đây là một số loại sâu bệnh hại chính trên cây chuối và biện pháp phòng trừ để các bạn tham khảo.
Mục Lục
Phòng trừ sâu đục củ
– Chọn cây con đem trồng không có dấu vết của sùng. Không chất đống qua đêm trước khi trồng. Không tồn trữ cây con quá lâu để tránh mọt đến đẻ trứng.
– Khi thu hoạch cần chặt thân sát mặt đất, đào bỏ cả gốc những cây bị nhiễm nặng. Lấp đất lại không để mọt đẻ trứng.
– Lấy thân chuối chẻ đôi, cắt thành khúc dài 30-60cm đặt úp xuống đất bẩy sùng đến để giết.
Phòng trừ rầy mềm
– Vệ sinh vườn sạch sẽ thông thoáng, cắt bỏ và thu gom các lá già ra ngoài vườn để tiêu hủy. Không tủ đống vào gốc.
– Đào bỏ các cây bị bệnh nặng, nhặt hết cả củ, đồng thời phun trừ rệp bằng CNX-RS (kết hợp với chất bàm dính để tăng hiệu quả). Phun ướt đều lên cả lá, thân và gốc cây chuối.
– Không dùng cây con ở vườn đã bị bệnh để làm giống. Nếu vườn bị bệnh nặng phải phá bỏ trồng cây khác trong khoảng 1 năm mới trồng lại chuối được.
Nhóm bệnh do virus gây ra
Nhóm này gồm các bệnh: chùn đọt, khảm lá, sọc lá. Đối với nhóm bệnh này hiện không có thuốc trị. Thời gian từ khi cây chuối bị nhiễm bệnh đến khi phát hiện bệnh ra bên ngoài kéo dài 3 – 4 tháng nên khi phát hiện bệnh cần phải đào bỏ ngay và xử lý đất thật cẩn thận (đào hố chôn rồi rắc vôi, đem đốt bỏ …). Trước khi trồng lại phải rắc vôi xử lý sau 1 tháng mới trồng lại.
– Bệnh chùn đọt (Bunchy top virus): Cây bị bệnh lá mọc chụm lại ở ngọn thân giả, lá nhỏ, bìa bị vàng, mép lá uốn cong, cuống lá ngắn lại. Trên phiến lá có các sọc xanh lợt chạy song song với các gân phụ.
– Bệnh khảm lá (CMV: Cucumber Mosai Vius): Bệnh do virus gây hại. Cây bị bệnh lá có sọc vàng từ ngoài bìa lá vào cuống lá, cây phát triển kém. Khi phát hiện cây bị bệnh cần phải đào bỏ và xử lý ngay để tránh lây nhiễm.
– Bệnh sọc lá chuối (CSV): Bệnh do virus gây hại. Các bệnh do virus gây hại đều có khả năng truyền từ cây này sang cây khác, bệnh lây lan trực tiếp qua con giống và trung gian truyền bệnh như rầy mềm sống ở các bẹ lá chuối, tuyến trùng trong đất truyền virus từ cây này sang cây khác hoặc trong quá trình đánh tỉa con chuối, cắt lá chuối,…
Phòng trừ
Trong trường hợp vườn chuối đã bị bệnh và đang có chiều hướng lây lan rộng, cần tiến hành ngay một số biện pháp sau:
– Vệ sinh vườn sạch sẽ tạo độ thông thoáng cho vườn chuối. Cắt bỏ và thu gom các lá già để tiêu hủy, không tủ vào gốc.
– Đào bỏ các cây bị bệnh nặng, nhặt hết cả củ để tiêu huỷ đồng thời phun trừ rệp bằng CNX-RS.
– Không sử dụng cây con ở vườn đã bị bệnh để làm giống.
– Nếu vườn bị bệnh nặng nên phá bỏ và trồng cây khác trong khoảng 1 năm sau mới trồng lại chuối được.
Nhóm bệnh do nấm và vi khuẩn gây ra
Bệnh héo rũ Panama
– Bệnh do nấm Fusarium gây ra. Nấm bệnh gây hại lưu tồn trong đất và các cây bệnh. Nấm có thể sống hoại sinh trong củ chuối và các bộ phận khác một thời gian dài, lây lan chủ yếu theo cây chuối con và đất có mang mầm bệnh. Nấm bệnh xâm nhập chủ yếu qua chóp rễ hoặc qua vết thương ở rễ. Sau khi xâm nhập, nấm sẽ phát triển trong mạch mọc làm cho cây bị vàng héo.
– Cây chuối bị nhiễm bệnh Panama thường có hiện tượng vàng từ lá già lên các lá non. Triệu chứng vàng phát triển từ bìa lá và lan vào hướng gân lá. Lá bị bệnh thường héo, cuống gãy và lá treo trên thân giả, đôi khi cuống lá cũng bị gãy ở phần giữa phiến lá. Trên các lá già bị héo khô quanh thân giả, chỉ còn một số lá đọt xanh và mọc thẳng, các lá đọt này có màu xanh nhạt hơi vàng hoặc bị méo mó, nhăn nheo, cuối cùng khô héo.
– Bệnh làm cây bị chết nhưng thân không ngã đổ. Các bẹ ngoài bị nứt dọc, các chồi con vẫn phát triển xung quanh nhưng sau đó cũng bị héo rụi. Cắt ngang thân giả sẽ thấy các bó mạch có màu nâu vàng, cắt ngang thân thật (củ chuối) các mạch có màu đỏ nâu và bốc mùi hôi.
Biện pháp phòng trị
– Thường xuyên kiểm tra và vệ sinh vườn sạch sẽ, cắt bỏ những lá bệnh đem đốt, thoát nước tốt. Phun CNX-SIÊU ĐỒNG để rửa sạch nấm khuẩn trong vườn (vào mùa mưa thì 15-20 ngày phun 1 lần).
– Nên chọn đất có độ pH hơi kiềm để trồng chuối.
– Không dùng chuối con ở các vườn bị bệnh làm giống. Gọt sạch rễ và đất ở gốc, bón vôi vào hố trước khi trồng.
– Nếu vườn chuyên canh chuối mà bị bệnh nặng nên ngưng canh tác. Cho ngập nước từ 2-3 tháng để diệt mầm bệnh.
– Sử dụng bộ sản phẩm Vàng Lá Thối rễ tưới gốc để phòng và diệt trừ tận gốc nấm bệnh có trong đất. Đối với phòng bệnh pha 400 lít nước và 200 lít cho chữa bệnh.
Bệnh đốm lá (cháy lá)
– Bệnh do nấm Sigatoka vàng và Sigatoka đen gây ra. Bệnh gây hại trên lá tạo ra những hình bầu dục có màu nâu với viền vàng rất rõ (Sigatoka vàng). Đối với Sigatoka đen những đốm bệnh có màu sậm hơn và xuất hiện ở mặt dưới của lá. Bệnh phát triển mạnh vào những tháng mùa mưa và mùa có sương, ẩm ướt, bệnh nặng ảnh hưởng tới năng suất của cây.
Biện pháp phòng trị:
– Vệ sinh vườn sạch sẽ, cắt tỉa lá già và lá bị bệnh đem đốt. Thoát nước tốt cho vườn chuối trong mùa mưa.
– Phát hiện cây bị bệnh phun CNX-SIÊU ĐỒNG + ELICITOR 250. Pha 200 lít nước phun 2-4 lần trong mùa mưa.
Nhóm bệnh gây hại trên quả
– Nhóm này gồm các bệnh: đốm đen (Fruit Freckle) và bệnh chấm đen (Deigh toniella speckle), bệnh rỉ nước ở quả chuối.
– Bệnh do nấm gây ra. Gây hại mạnh vào mùa mưa khi ẩm độ không khí cao.
– Bệnh đốm đen và bệnh chấm đen thường xảy ra cùng 1 lúc trên cùng một buồng chuối. Bệnh lây nhiễm từ lá mang bệnh truyền qua buồng chuối. Những đốm đen trên quả chuối dân thường gọi là đốm trứng cuốc nhưng thực tế là do nấm bệnh. Bệnh này không ảnh hưởng tới chất lượng quả chuối nhưng làm mất vẻ đẹp thẩm mỹ của quả chuối nên không xuất khẩu được.
