Trong thời gian vừa qua ngao nuôi ở một số tỉnh trong cả nước đã có hiện tượng bị chết hàng loạt gây tổn thất rất lớn về kinh tế cho nhiều người nuôi. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do nguồn nước bị ô nhiễm, hiện tượng thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ mặn. Tuy nhiên dịch bệnh mới thật sự là nguyên nhân chủ yếu khiến cho ngao bị chết hàng loạt. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ nói về các biện pháp phòng và trị bệnh trên ngao hiệu quả và kịp thời.
Mục Lục
Các biện pháp phòng bệnh
Cần thực hiện phòng chống dịch bệnh trên ngao theo một số nội dung sau:
Khi khai thác và lưu thông ngao giống phải thực hiện khai báo kiểm dịch đầy đủ theo đúng quy định. Ngao giống thả nuôi phải đảm bảo chất lượng, kích cỡ 7.000 con/kg; mật độ thả nuôi 150-200 con/m2. Khuyến cáo trước khi thả nuôi nên tắm cho ngao giống bằng nước ngọt. Hạn chế ảnh hưởng của tác nhân gây bệnh Perkinsus sp.
Chủ động san thưa ngao khi mật độ dày, tập trung thu hoạch khi ngao đạt kích cỡ thương phẩm. Đối với bãi ngao đang nuôi bị phơi nắng từ 5-8 giờ/ngày. Sau giờ thứ 4 phải phun nước làm mát liên tục và che nắng tránh để ngao/nghêu chết do nhiệt độ quá cao.
Vào những tháng nắng nóng kéo dài, cần chuyển ngao xuống vùng hạ triều. Không nuôi vùng cao triều để tránh bãi ngao bị phơi nắng trong thời gian dài dẫn đến ngao bị chết.
Theo dõi sát sao các yếu tố môi trường: nhiệt độ, độ mặn, pH vùng nuôi. Khi có hiện tượng thủy triều đỏ (tảo độc nở hoa) cần có biện pháp phòng ngừa. Bằng cách cào ngao xuống khu vực sâu hơn, phun nước; khua mạnh để ngao không ăn tránh cho ngao bị nhiễm độc.
QPX – dịch bệnh nguy hiểm nhất trên ngao
Nguyên nhân của bệnh
Bệnh QPX là do một loại sinh vật ký sinh trên loài ngao vỏ cứng Mercenaria mercenaria. Khi phân tích DNA thì thấy đây là loài nấm ở biển giống như sinh vật đơn bào (Labyrinthomorpha, Thraustochytriales). Những sinh vật thuộc nhóm trên xuất hiện ở biển và khu vực vùng triều, cửa sông. Trong khi nghiên cứu về bệnh QPX thì do sự khan hiếm thông tin về gen của những loài tương tự. Nên khó khăn trong việc phân loại chính xác về loài gây bệnh.
Phương pháp phòng ngừa
Trong khi hầu hết bệnh QPX bùng nổ đều có tài liệu cho rằng. Nguồn bệnh bắt nguồn từ trại giống và vùng nuôi thương phẩm. Tuy nhiên ngao cũng có thể nhiễm bệnh từ ngoài tự nhiên ví dụ như tại vịnh Raritan. Bệnh QPX không hoàn toàn phụ thuộc vào vật chủ. Nhưng có thể trở thành nguyên nhân làm bùng phát dịch bệnh. Khi ngao bị căng thẳng (stress) như độ mặn; nhiệt độ vùng nuôi thay đổi đột ngột…
Việc thả nuôi ngao với mật độ cao và kỹ thuật chăm sóc quản lý nghèo nàn. Được cho là nguyên nhân làm cho bệnh này thêm phát triển. Mỗi khu vực nuôi ngao sau khi thu hoạch xong hoặc có ngao bị chết cần cải tạo. Vệ sinh vùng nuôi thật tốt để hạn chế những rủi ro có thể xảy ra trong những vụ nuôi tiếp theo.
Khi ngao nuôi có dấu hiệu bất thường hoặc chết phải báo ngay cho các ngành chức năng để có biện pháp hỗ trợ kịp thời; làm vệ sinh ở khu vực vùng nuôi bằng cách thu gom ngao chết, rắc vôi bừa kỹ hoặc phủ cát mới để cải tạo đáy nhằm khử ô nhiễm, diệt trùng và làm sạch môi trường ở bãi ngao, tránh lan truyền sang các khu vực lân cận, đặc biệt là khu vực có ngao giống.
